Neste artigo faise unha exposición sintética do que ata o día de hoxe nos revelou a actividade investigadora en relación co uso escrito do romance nos séculos XII e XIII no espazo político máis intimamente ligado cos idiomas galego e portugués: as terras das que foi rei Afonso X o Sabio e o reino de Portugal. Con todo, non se omiten referencias, máis breves, a outros espazos ibéricos: o navarro e o catalano-aragonés. O foco da atención é o da cronoloxía e as circunstancias en que nestes territorios apareceu e se difundiu a innovación consistente en escribir plenamente en romance, e non en latín.
(Idioma: Galego)
This article presents the state of the art of research in the field of the written use of the Romance language from the 12th to the 13th centuries within the political space most closely linked to the Galician and Portuguese languages, i.e., the kingdoms of Alphonse X the Wise and the kingdom of Portugal. However, shorter references to the Navarrese and and the Catalan-Aragonese spaces are not omitted. Special attention is devoted to the chronology and the circumstances in wich the innovation of writing in the Romance language, and non in Latin, appeared in these lands.